Broń rozdzielnego ładowania przed 1885 roku, czyli jaką broń historyczną można posiadać bez pozwolenia

Dzisiejszy post przygotowałem dla miłośników broni historycznej, którzy zastanawiają się nad zakupem zabytkowej broni palnej, ale nie wiedza do końca, co mogą kupić bez konieczności uzyskania pozwolenia. Postaram się odpowiedzieć na to pytanie. 

Photo by Matt Briney on Unsplash

Zgodnie z art. 11 pkt 10 ustawy o broni i amunicji pozwolenia na broń nie wymaga się w przypadku posiadania broni palnej rozdzielnego ładowania, wytworzonej przed rokiem 1885 oraz replik tej broni. Dla zakwalifikowania danego egzemplarza jako nie wymagającego pozwolenia, potrzeb spełnienia łącznie dwóch przesłanek:

- broń lub jej replika musi zostać wyprodukowana przed 1885 rokiem;

- konieczne jest, aby egzemplarz stanowił przykład broni palnej rozdzielnego ładowania. 

O ile rok produkcji broni można ustalić jeszcze poprzez porównanie konkretnych wzorów i modeli, to jednak ważniejsza jest druga z przesłanek wykluczających określony egzemplarz z kręgu broni historycznej. Otóż posiadanie broni wyprodukowanej do roku 1885 wymagać będzie pozwolenia, jeżeli nie będzie to broń rozdzielnego ładowania.  Powyższe pojęcie może budzić wątpliwość dla osób nieznajomionych z konstrukcją broni i amunicji , w szczególności, iż nie definiuje go ustawa. Na etapie postępowania sądowego ustalenie powyższej okoliczności wymaga przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego sądowego. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury: „Otwarta natomiast pozostaje kwestia, czy w odniesieniu do w/w konkretnych egzemplarzy broni palnej zachodzi również druga z przesłanek wymienionych w art. 11 pkt 10 ustawy o broni i amunicji, tj. czy są to rewolwery rozdzielnego ładowania. Kwestia powinna zostać wyjaśniona w drodze uzupełniającej opinii biegłego, który powinien wypowiedzieć się na ten temat. Sąd Najwyższy podzielił zatem tę część wywodów skarżącego, w której wskazywał on na naruszenie prawa materialnego, podnosząc na rozprawie kasacyjnej, że polegała ona również na naruszeniu art. 4 § 1 k.k. w zw. z art. 11 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji w brzmieniu ustalonym ustawą z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy o broni i amunicji oraz ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2013 roku, sygn. akt III KK 16/13). 

Natomiast na potrzeby zakupu broni historycznej i uzyskania świadomości, dla jakich egzemplarzy pozwolenie jest wymagane  należy posłużyć się przesłankami, które powinna spełniać broń, charakteryzujące się rozdzielnym ładowaniem. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego: „Artykuł 11 pkt 10 ustawy o broni i amunicji stanowi, że pozwolenia na broń nie wymaga posiadania broni palnej rozdzielnego ładowania, wytworzonej przed rokiem 1885 oraz replik tej broni. Za Sądem Najwyższym należy, podnieść że broń taka „ jest to broń ładowana odprzodowo, wykorzystująca jako materiał miotający czarny proch, którego skład i właściwości powodują, że nie może on znaleźć zastosowania w broni współczesnej, jako niespełniający wymogów parametrycznych, nawet tych określonych dla broni myśliwskiej. Amunicja wykorzystywana do takiej broni nie ma charakteru scalonego, broń taka odpalana jest za pomocą kapiszona (zastępuje spłonkę), ładowana zaś czarnym prochem (czasami wyłącznie nim, w warunkach pokazu rekonstrukcji historycznych) i kulami (zob. G. Nowak: op. cit ., s. 85-91). Ładunek, który znajduje się w lufie tego rodzaju broni, nie jest zatem scalony w rozumieniu art. 4 ust. 3 uba. Czarny proch (…), nie stanowi zatem istotnej części amunicji w rozumieniu art. 5 ust. 3 uba. Tak więc jego posiadanie także nie wymaga zezwolenia, o którym mowa w art. 9 ust. 1 ustawy o broni i amunicji” (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2010 r., I KZP 29/09, OSNKW 2010, nr 4, poz. 30).” (wyrok Sądu Rejonowego w Świdnicy z dnia 27 stycznia 2014 roku, sygn. akt VI K 468/13). Odnosząc się do literatury wskazanej w orzeczeniu to mowa jest o podręczniku „Strzelanie z broni odprzodowej” Grzegorza Nowaka.  Podsumowując w najprostszych słowach, broń rozdzielnego ładowania do oddania strzału wymaga wykonania kilku czynności i umieszczenia w komorze nabojowej dwóch oddzielnych „substancji” - pocisku oraz materiału miotającego. Zasadniczo, większość modeli broni palnej produkowanej przed 1885 roku stanowi przykład broni odprzodowej,  rozdzielnego ładowania. Wyjątkami jest kilka nowatorskich jak na tamten okres systemów, jak karabin Dreysego z zamkiem iglicowym, czy system lefaucheux zapłonem trzpieniowym, gdzie zastosowano naboje scalone. Powyższe modele nawet chociaż produkowane seryjnie przed 1885 rokiem, są bronią palną wymagająca zezwolenia, których posiadanie bez tego dokumentu jest sankcjonowane z mocy art. 263 Kodeksu Karnego. 

Na zakończenie dodam, że powyższe zagadnienie jest bardzo istotne dla przeciętnego „Kowalskiego”, ze względu na stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w postanowieniu z dnia 20.04.2016r., III KK 135/16 (Lex nr 2044480), zgodnie z którym: „zakup przedmiotu mającego cechy broni (amunicji), nawet od przedsiębiorcy, który zawodowo zajmuje się sprzedażą tego rodzaju towarów, nie zwalnia kupującego od upewnienia się, czy kupowany przedmiot rzeczywiście spełnia kryteria broni (amunicji), do posiadania której nie jest potrzebne pozwolenie”. Tym samym każdy posiadacz broni palnej musi być zorientowany, co kupuje i czy na pewno sprzedawany mu egzemplarz broni palnej został wyprodukowany przed 1885 rokiem i czy stanowi broń rozdzielnego ładowania. 

Pozdrawiam

Tomasz Duda