Broń według ustawy o broni i amunicji

http://www.stockvault.net

Powyższe pytanie, choć z pozoru błahe, z perspektywy niniejszego bloga jest chyba najważniejszym, jakie trzeba zadać. Od niego zależy bowiem, czy władając danym przedmiotem będziemy podlegali regulacjom Ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (zwana dalej u.b.a.). To z kolei jest kluczowe, jeśli chcemy dowiedzieć się, czy posiadając dany przedmiot narażamy się na ewentualne sankcje bądź będziemy odpowiadali za czyn kwalifikowany według przepisów Kodeksu Karnego ( z reguły) 

Niemal każdy  "z marszu" wymieniłby co najmniej kilka rodzajów broni. Nie jest to trudne, jeśli nie zobowiązuje,a nie nie rodzi sankcji. Wtedy do tematu można podejść "na luźno". Gdy jednak posiadamy przedmiot, którego kwalifikacja jako broni lub nie może być dla nas (choć nie musi) co przynajmniej kłopotliwa, wtedy zaczynamy się zastanawiać. Przy tej okazji właśnie warto wiedzieć, co w polskim porządku prawnym bronią jest, a przynajmniej, jakim przedmiotom ustawodawca nadaje takie miano.

Wskazaną tematykę reguluje art. 4 u.b.a., który wyraźnie stwierdza, iż przez broń należy rozumieć:

1)   broń palną, w tym broń bojową, myśliwską, sportową, gazową, alarmową i sygnałową;

2)   broń pneumatyczną;

3)   miotacze gazu obezwładniającego;

4)   narzędzia i urządzenia, których używanie może zagrażać życiu lub zdrowiu:

a)  broń białą w postaci:

-  ostrzy ukrytych w przedmiotach niemających wyglądu broni,

-  kastetów i nunczaków,

-  pałek posiadających zakończenie z ciężkiego i twardego materiału lub zawierających wkładki z takiego materiału,

-  pałek wykonanych z drewna lub innego ciężkiego i twardego materiału, imitujących kij bejsbolowy,

b)  broń cięciwową w postaci kusz,

c)  przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej.

2. Ilekroć w ustawie jest mowa o amunicji, należy przez to rozumieć amunicję do broni palnej.

3. W rozumieniu ustawy amunicją są naboje przeznaczone do strzelania z broni palnej.

Literalne brzmienie katalogu daje do zrozumienia, iż ma on charakter zamknięty, tzn. inne niż wymienione przedmioty nie mogą być za broń uważane. W odniesieniu do broni palnej potwierdza to jasno postanowienie Sądu Najwyższego z 22 stycznia 2003 r., sygnatura akt: I KZP 46/02: "Bronią palną, o której mowa w art. 263 § 2 k.k., będą takie przedmioty, które są uznawane za broń palną przez stosowne przepisy ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. Nr 53, poz. 549 ze zm.)" . Niemniej jednak katalog sformułowany jest przy użyciu dość nieostrych kryteriów. 

Na pierwszym miejscu wymieniono broń palną, jako najpopularniejszą i najbardziej efektywną we współczesnych nam czasach, a tym samym najbardziej pożądaną. Kompleksowe omówienie definicji broni palnej będzie tematem odrębnego posta, teraz chciałbym tylko nadmienić, iż wyliczenie w ramach ust. 1 ma charakter wyłącznie przykładowy, przez zawarcie w nim sformułowania "w tym", a broń bojowa, myśliwska, sportowa, gazowa, alarmowa i sygnałowa nie wyczerpuje wszystkich typów broni palnej. W chwili obecnej rozwoju technologii to rozwiązanie racjonalne i chyba jedyne właściwe.

Według art. 8 u.b.a. bronią pneumatyczną jest niebezpieczne dla życia lub zdrowia urządzenie, które w wyniku działania sprężonego gazu jest zdolne do wystrzelenia pocisku z lufy lub elementu ją zastępującego i przez to zdolne do rażenia celu na odległość, a energia kinetyczna pocisku opuszczającego lufę lub element ją zastępujący przekracza 17 J. W praktyce najczęściej to popularne wiatrówki, które dostępne w sprzedaży bez zezwolenia opatrzone są wyraźną plakietką informującą, iż wytwarzają energię kinetyczną mniejszą niż 17 J. Trzeba więc zwrócić uwagę, iż z punktu widzenia ustawy do klasyfikacji danej "wiatrówki" jako broni pneumatycznej ma kluczowe znaczenie wskazana liczba. Tym samym wszelkie przeróbki poprzez wymianę na silniejszą np sprężyny, która zwiększy jej moc, teoretycznie mogą narobić posiadaczowi problemów. Broń pneumatyczna musi być bowiem zarejestrowana. Przy okazji trzeba zwrócić uwagę, iż w obecnym stanie prawnym nie ma znaczenia charakter lufy - czy jest gwintowana czy nie, co było kluczowe jeszcze kilka lat wcześniej.

Miotacze gazu obezwładniającego nie mają ustawowej definicji, gdyż w tym wypadku o omyłkę  trudno. Bardziej precyzyjnie traktuje się broń białą -  kwalifikacja  zależeć będzie przede wszystkim od cech zewnętrznych, materiału, etc. 
Pierwsza podgrupa to ostrza ukryte w przedmiotach niemających wyglądu broni. Chodzi tu o przedmioty wyglądające "niepozornie", nie budzących obawy i łatwych do ukrycia, czy wniesienia na teren gdzie posiadanie broni jest zabronione. 
Druga to kastety i nunczako - konstrukcje proste i często używane przez grupy przestępcze, gangi, etc, a nie mające właściwie innego przeznaczenia.
Trzecia to pałki posiadające zakończenie z ciężkiego i twardego materiału lub zawierające wkładki z takiego materiału. Znaczy to, że nie wszystkie pałki są za broń uznawane, a muszą spełniać specyficzne warunki - zakończenie/wkładka z ciężkiego i twardego materiału. Na dobrą sprawę więc metalowa pałka zakończona drewnianą końcówką nie będzie bronią. Jak podają ekspertyzy Wojskowego Instytutu Techniki i Uzbrojenia a druga Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego - pałka teleskopowa bronią nie jest, wbrew powszechniej opinii.
W ramach czwartej podgrupy mieszczą się pałki wykonane z drewna lub innego ciężkiego i twardego materiału, imitujących kij bejsbolowy. A contrario - nie wszystkie pałki z drewna lub innego ciężkiego materiału będą bronią, a tylko te imitujące kij bejsbolowy.
Według literalnego brzmienia przepisu materiał, z którego musi być ciężki "i" twardy, czyli jego właściwości muszą być spełnione łącznie. Jeśli więc materiał jest twardy, ale lżejszy od drewna, to w mojej opinii można się bronić.
Co zaś tyczy się pałki sprężynowej bez metalowej końcówki, czy pałki wykonanej z tworzywa sztucznego/kształtem nie imitującej kija bejsbolowego? Kwestia dobrego pełnomocnika, wykazania "przychylnej ekspertyzy" i wyrozumiałego Sądu ;)
Przedostatnią grupę broni białej stanowią według ustawy  przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej, czyli wszelkiego rodzaju paralizatory. Jeśli  są urządzeniami o średniej wartości prądu w obwodzie przekraczającej 10 mA, wymagają pozwolenia, jeśli nie spełniają tego kryteria, mimo iż stanowią broń, to do ich posiadania nie jest wymagana rejestracja.
Najbardziej precyzyjnie ustawodawca potraktował broń cięciwową zaliczając do niej tylko jeden rodzaj uzbrojenia - kusze. 

Tymczasem za amunicję uznaje się wyłącznie amunicję do broni palnej. W związku z tym warto podkreślić, iż w świetle polskiego prawa bronią nie jest np. łuk, a amunicją bełty do kuszy, czy "śrut" do broni pneumatycznej. 

Po dokładnym prześledzeniu regulacja może conajmniej zastanawiać czy budzić wątpliwości. Dlaczego wśród "broni" nie znalazł się np. sam "kij bejsbolowy", a jedynie pałki imitujące go. 
No i co z innymi przedmiotami siecznymi, jak tasaki, maczety i pozostałe "antyczne" przedmioty, którymi w walce posługiwali się nasi przodkowie? Odpowiedź jest prosta - nie są bronią wedle wskazanej ustawy i tym samym możemy legalnie je posiadać, nabywać oraz zbywać, choć przepisy rozporządzenia mogą przewidywać ograniczenia w handlu tymi przedmiotami . Tym samym trzeba z uśmiechem przyznać, iż ustawodawca do broni białej nie zaliczył de facto broni białej w ścisłym tego słowa znaczeniu ;). Według uchwały Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 2001 r., sygnatura akt: I KZP 10/01: "Oryginalny kij bejsbolowy nie jest narzędziem określonym w art. 4 ust. 1 pkt 4 lit. a zd. ostatnie ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. Nr 53, poz. 549 ze zm.)." Nie można jednak zapomnieć, iż pseudo-kij bejsbolowy sporządzony własnoręcznie będzie bronią, na którą Ustawa o broni i amunicji nakłada obowiązek rejestracji.

Powyższe zdanie nie oznacza, iż przedmiotów niewymienionych w art. 4 u.b.a.możemy używać bez ograniczeń, wszędzie gdzie nam się podoba. Pomimo, iż nie są bronią wedle ustawy, odpowiednie służby relatywnie szybko dostrzegą w nich "przedmiot niebezpieczny" według uregulowań Kodeksu wykroczeń i zastosują odpowiednio dotkliwe sankcje. " W świetle obowiązującego prawa maczeta, podobnie jak nóż, siekiera, saperka, czekan lub młotek, stanowi normalne narzędzie i nie jest bronią w rozumieniu ustawy o broni i amunicji (jak np. ukryte ostrze, kastet lub pałka imitująca kij baseballowy). Posiadanie ww. narzędzi nie wymaga uzyskiwania jakiekolwiek zezwolenia, ich rejestracji, etc. Oczywiście każde z tych narzędzi może zostać użyte zarówno zgodnie z przeznaczeniem, jak i przeciwko innej osobie – stanowiąc wówczas „przedmiot niebezpieczny”, w rozumieniu art. 50a § 1 kw." (postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 24 listopada 2014 r. , sygnatura akt IV 1 Kz 190/14).

Trzeba również zwrócić uwagę na art. 5 u.b.a., który wskazuje, iż gotowe lub obrobione istotne części broni lub amunicji uważa się za broń lub amunicję. Następne ustępy rozwiewają natomiast wątpliwości, co zaliczyć do istotnych części broni. Są to: szkielet broni, baskila, lufa z komorą nabojową, zamek, komora zamkowa oraz bęben nabojowy. Odpowiednio do istotnych części amunicji należą: pociski wypełnione materiałami wybuchowymi, chemicznymi środkami obezwładniającymi lub zapalającymi albo innymi substancjami, których działanie zagraża życiu lub zdrowiu, spłonki inicjujące spalanie materiału miotającego i materiał miotający w postaci prochu strzelniczego. Dokonując takiego wyliczenia ustawodawca niewątpliwie chciał zapobiec sytuacjom w których zapobiegliwy posiadacz broni rozłoży ją na części i ukryje je w różnych miejscach, licząc iż znalezienie jednego elementu nie zrodzi u niego odpowiedzialności karnej. Choć pogląd ten jest ciągle popularny - nic bardziej mylnego. Temat istotnych elementów broni i amunicji jest kwestią głębszą i interesującą przede wszystkim z punktu widzenia orzecznictwa. Tym samym zostanie poruszona przy okazji przedstawienia problematyki broni palnej.

Warto wspomnieć, iż każde z powyższych uregulowań uwypukla ciężar dowodu w ewentualnej sprawie o posiadanie broni. Jeśli dana osoba będzie posiadać przedmiot, który ustawa kwalifikuje jako broń, to na niej spoczywa obowiązek udowodnienia, iż nie spełnia on wymogów definicji/nie wchodzi do katalogu. Oznacza to, iż jeśli funkcjonariusz stwierdzi, iż posiadany przedmiot jest bronią, na którą nie mamy pozwolenia to w naszym interesie będzie leżało udowodnienie, iż nie ma racji. 

Pozdrawiam
Tomasz Duda