Przeróbki broni, samodzielne pozbawienie broni cech użytkowych

pixabay.com

Jak stanowi art. 9 Ustawy o Broni i Amunicji, broń palną można posiadać jedynie na podstawie pozwolenia na broń. Jest to generalna zasada, która jak życie i orzecznictwo pokazuje - nie wybacza.

Jakkolwiek przewidziano od niej kilka wyjątków. Jednym z nich jest broń palna trwale pozbawiona cech użytkowych, inaczej broń dekoracyjna, tzw. deko. 

Kwestia pozbawiania broni cech użytkowych, niekiedy literalnie modyfikowana, jest jednym z popularniejszych tematów spekulacji kolekcjonerów-amatorów. W środowisku słyszy się głosy, iż egzemplarze broni palnej, z której oddać strzału się nie da albo broń uszkodzona, mogą być posiadane bez zezwolenia. Poglądy takie, zapewne niesłusznie podyktowane logiką, w rzeczywistości mogą stać się podstawą wielu problemów. Szczególnie, gdy w swobodzie interpretacji pójdziemy jeszcze dalej i przyjmiemy, iż w takim przypadku, gdy w dziwnych okolicznościach posiądziemy broń (przykładowy staroć znaleziony "za piecem") to możemy samodzielnie ją uszkodzić, tym samym pozbawiając przedmiotową broń cech użytkowych. 

Przytaczane powyżej deliberacje nie są całkowicie oderwane od rzeczywistości, a autor niejednokrotnie mimo woli znajdywał się w gronie słuchaczy powyższych opowieści. Przemawiający wskazywali przy tym najczęściej, iż z powodu zaspawanej domowym sposobem lufy albo przewierconej wiertarką komory nabojowej ich karabin/pistolet już wcale bronią nie jest, gdyż przecież nie wystrzeli. Czyż w wywodach swych mieli rację?

OTÓŻ NIE ;)

Przede wszystkim zgodnie z art. 6a ust. 2 Ustawy o Broni i Amunicji przez pozbawienie broni palnej w sposób trwały cech użytkowych rozumie się rozumie się: pozbawienie cech użytkowych wszystkich istotnych części broni palnej w taki sposób, by mimo działania sprężonych gazów, powstających na skutek spalania materiału miotającego, nie była zdolna do wystrzelenia pocisku lub substancji z lufy albo elementu ją zastępującego oraz do wywołania efektu wizualnego lub akustycznego, a przywrócenie broni cech użytkowych bez podjęcia czynności specjalistycznych nie było możliwe.

Trzeba więc podkreślić, iż pozbawić cech użytkowych można tylko broń palną w brzmieniu wskazanej ustawy (czytaj więcej). Poza tym pozbawienie to musi mieć charakter trwały, co oznacza iż w grę nie wchodzi przeróbka tymczasowa, która może być usunięta bez specjalistycznych czynności (czynności wykonywanych przez uprawniony podmiot, a przynajmniej za pomocą narzędzi nie dostępnych w "typowym" przydomowym warsztacie). Zwraca również uwagę, iż pozbawić cech użytkowych trzeba wszystkie istotne części broni palnej (czytaj więcej) oraz, iż w wyniku tego działania broń ma nie tylko utracić zdolność do miotania pocisków, ale również wywołania efektu wizualnego. Reasumując - broń palna bojowa przystosowania do strzelania amunicją "ślepą" nie jest pozbawiona cech użytkowych. 

Jak wskazałem na wstępie, broń palna pozbawiona cech użytkowych jest wyjątkiem od generalnej zasady konieczności uzyskania pozwolenia na broń. Nie oznaczy to jednak, iż zwalnia to posiadacza z konieczności jej ewidencjonowania. Broń pozbawioną cech użytkowych można, jak stanowi art. 9 ust. 2 Ustawy o Broni i Amunicji bowiem posiadać na podstawie karty rejestracyjnej broni pozbawionej cech użytkowych, wydanej przez właściwego ze względu na miejsce stałego pobytu zainteresowanej osoby lub siedzibę zainteresowanego podmiotu komendanta wojewódzkiego Policji, a w przypadku żołnierzy zawodowych - właściwego komendanta oddziału Żandarmerii Wojskowej. Wiąże się to z koniecznością przedstawienia dokumentów potwierdzających nabycie broni, więc już na tym etapie zamyka się droga dla posiadaczy "znalezionych" karabinów. 

Zbliżając się do sedna sprawy, trzeba ze smutkiem stwierdzić, iż pozbawienie broni palnej cech użytkowych, jakkolwiek nawet wykonane lege artis, będzie czynnością bezprawną ze względu na podmiot jej dokonujący. Trzeba przytoczyć tutaj art. 6 Ustawy o Broni i Amunicji, stwierdzający iż zabronione jest dokonywanie przeróbek broni zmieniających jej rodzaj, kaliber lub przeznaczenie, a w szczególności przerabianie broni przystosowanej wyłącznie do amunicji wypełnionej chemicznymi środkami obezwładniającymi lub do amunicji ślepej, dostosowujące ją do wystrzelenia pocisku z lufy albo z elementu zastępującego lufę w wyniku działania sprężonych gazów powstających na skutek spalania materiału miotającego. Powtarzając, nawet przeróbki pozbawiające trwale broń palną cech użytkowych przez zwykłego Kowalskiego będą zabronione i traktowane jako wyrób broni czyli w praktyce - objęte surowszą sankcją niż samo jej posiadanie. 

Z punktu widzenia pozbawienia broni jej cech użytkowych kluczową rolę odgrywa art. 6a Ustawy o Broni i Amunicji W świetle tego przepisu czynności takie może dokonywać [wyłącznie] uprawniony przedsiębiorca, wykonujący koncesjonowaną działalność  gospodarczą w zakresie wytwarzania broni, w rozumieniu ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz. U. Nr 67, poz. 679, z późn. zm.). Przynajmniej tak trzeba interpretować przepis pod kątem wykładni celowościowej. 

Podsumowując, hipotetyczny znalazca broni  palnej, który będzie chciał samodzielnie pozbawić ją cech użytkowych, swoimi działaniami popełni przestępstwo z art. 263  § 1. Kodeksu Karnego (nielegalny wyrób broni). W taki sposób ustawodawca chciał uniknąć podejmowania takich czynności przez obywateli, na własną rękę, sankcjonując to przestępstwo dotkliwiej niż samo posiadania broni (pozbawienie wolności zagrożone karą pozbawienia wolności od roku do lat 10 vs pozbawienie wolności od sześciu miesięcy do lat 8). Widać więc wyraźnie - przerabiać i "plombować" samodzielnie nie opłaca się. Przynajmniej z zasady.

Z drugiej strony można by pokusić się o "gdybanie", jak samodzielne przerabianie broni będzie miało wpływ na kwalifikację karną. Z pewnością pomoże w udowodnieniu zamiaru ewentualnego oraz może być podstawą do nadzwyczajnego złagodzenia kary. Będzie miało również kluczowe znaczenie w odniesieniu do społecznej szkodliwości czynu. Oczywiście mowa tu o skutecznym pozbawieniu broni palnej cech użytkowych, zgodnie z przesłankami wskazanymi powyżej....

Pozdrawiam
Tomasz Duda

Broń palna, a ustawa o broni i amunicji

http://pixabay.com/

Jak stanowi art. 7 Ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (zwana dalej u.b.a.) za broń palną uważa się każdą przenośną broń lufową, która miota, jest przeznaczona do miotania lub może być przystosowana do miotania jednego lub większej liczby pocisków lub substancji w wyniku działania materiału miotającego. Za mogący być przeznaczony do miotania przedmiot uznaje się natomiast przedmiot taki, który ze względu na swoją budowę lub materiał, z którego jest wykonany, może być łatwo przerobiony w celu miotania.

Przepis ma charakter wybitnie rozszerzający i jest konsekwencją szerokiego rozumienia definicji broni według  art. 4 u.b.a. Jak wspomniałem wcześniej, wyliczenie wskazane w tym przepisie ma charakter wyłącznie przykładowy. Za broń może być uznany przedmiot nie należący do żadnych z wiodących typów, a co więcej - na pierwszy rzut oka nie przypominający broni. W definicji wyszczególniono tylko jeden element konstrukcyjny, który wystarczy do uznania przedmiotu za broń palną. Jest to lufa, która musi występować. Pozostałą cześć definicji wypełniają niejako właściwości przedmiotu, z których kluczową jest zdolność do miotania pocisków albo innych substancji w wyniku spalania materiału miotającego.

Trzeba zaznaczyć, iż przedmiot w momencie klasyfikacji może nie być zdolny do strzelania, aby wypełniać kryteria definicji. Wystarczy, aby poprzez drobne przeróbki, wykonane przez zwykłego człowieka bez specjalistycznych narzędzi było możliwe uzdatnienie takiego przedmiotu do strzelania. Również przedmiot, któremu brakuje elementu, bez którego niemożliwym byłoby miotanie pocisków, nota bene jest bronią palną według ustawy. Jak przyznają przedstawiciele doktryny: Przepis art. 7 ust. 1 ustawy z 1999 r. o broni i amunicji], zawierający definicję treściową [broni palnej], rozszerza - w porównaniu z powszechnie akceptowaną definicją kryminalistyczną - właściwości zaliczane do cech konstytutywnych broni palnej. W tak rozszerzonym, ustawowym ujęciu broń palna nie wymaga bezwzględnie zdolności do wystrzelenia pocisku, lecz zdolności do wystrzelenia pocisku lub substancji. Bronią palną w rozumieniu ustawy jest więc również broń gazowa niezdolna do wystrzelenia pocisku, zdolna zaś jedynie do wystrzelenia [...] substancji, spełniająca oczywiście nadto pozostałe kryteria, a więc również niebezpieczna dla życia lub zdrowia. (Sońta Cezariusz, Broń palna - główne problemy wykładni przepisów kodeksu karnego. Teza nr 3, Prok.i Pr.2004.5.18)

Niezależnie od powyższego, na uwagę zasługuje fakt, iż z art. 6 u.b.a. wynika zakaz samodzielnego przerabiania broni, pod rygorem uznania takich czynności za wyrób broni (podlegający bardziej dotkliwej sankcji niż samo jej posiadanie), więc samodzielne próby pozbawienia broni cech użytkowych mogą słono kosztować. Brak nieistotnej części broni niepowodujący niemożności odstrzelenia naboju, nie dyskwalifikuje danego egzemplarza jako broni palnej, podobnie jak skutkująca tym samym wada montażu istotnych części. (Jancewicz Radosław, Niewiński Leszek A., Pojęcie broni palnej i amunicji w prawie polskim. Teza nr 3, WPP.2004.3.24).

Z punktu widzenia u.b.a. istotne znacznie ma również art. 5 tejże regulacji. Statuuje on domniemanie prawne, iż istotne części broni i amunicji uważa się za broń i amunicję, sankcjonując tym samym ich posiadanie i obrób.

Tymczasem istotnymi częściami broni palnej i zbliżonej do niej konstrukcyjnie broni palnej są: szkielet broni, baskila (w przypadku broni "łamanej"), lufa z komorą nabojową, zamek, komora zamkowa oraz bęben nabojowy (w przypadku rewolweru). Teoretycznie oznacza to, iż za broń palną uznaje się każdą z jej istotnych części, nawet jeśli jest ona posiadana samodzielnie.

Przypominam, iż zgodnie z Ustawą, amunicją są naboje do broni palnej i tylko do broni palnej, natomiast art 5 ust. 2 u.b.a. określa, iż istotnymi częściami amunicji będą pociski wypełnione materiałami wybuchowymi, chemicznymi środkami obezwładniającymi lub zapalającymi albo innymi substancjami, których działanie zagraża życiu lub zdrowiu, spłonki inicjujące spalanie materiału miotającego i materiał miotający w postaci prochu strzelniczego.

Kilku słów wyjaśnienia wymagają również specyficzne typy broni palnej. O ile broń bojowa, czy myśliwska nie jest definiowana przez Ustawę o broni i amunicji, o tyle wyjaśniono znaczenie pojęć broni sygnałowej i alarmowej. Pierwsza będzie według regulacji urządzeniem wielokrotnego użycia, które w wyniku działania sprężonych gazów, powstających na skutek spalania materiału miotającego, jest zdolne do wystrzelenia z lufy o kalibrze nie mniejszym niż 25 mm substancji w postaci ładunku pirotechnicznego celem wywołania efektu wizualnego lub akustycznego. W praktyce grupę tą reprezentują najczęściej tzw. rakietnice/pistolety sygnałowe, służące do wystrzeliwania rac /flar świetlnych, używane do przekazywania sygnałów lub oświetlania terenu.

Tymczasem bronią palną alarmową jest urządzenie wielokrotnego użycia, które w wyniku działania sprężonych gazów, powstających na skutek spalania materiału miotającego, wywołuje efekt akustyczny, a wystrzelona z lufy lub elementu ją zastępującego substancja razi cel na odległość nie większą niż 1 metr. Do tej grupy zaliczamy przede wszystkim pistolety hukowe, które  mogą służyć jako broń do obrony, odstraszenia napastnika, dzikich zwierząt lub do wzywania pomocy. Zasilane są amunicją "ślepą".

Posiadanie broni palnej co do zasady możliwe jest wyłącznie na podstawie pozwolenia na broń. Zagadnienie to będzie jednak przedmiotem kolejnych wpisów.

Pozdrawiam.
Tomasz Duda